Samenvatting Wijk Energie Plan Veelerveen

De energietransitie brengt op termijn voor elk huishouden grote veranderingen met zich me.
De werkgroep Duurzaam Veelerveen wil samen met de inwoners werken aan de doelstellingen van de gemeente Westerwolde:

1. een energieneutraal Veelerveen in
2035 2. een aardgasvrij Veelerveen in 2050.

Dit doen we aan de hand van een realistisch en haalbaar energieplan waarin beschreven wordt welke stappen we moeten zetten om deze doelstellingen te bereiken. Inwoners van Veelerveen moeten meebeslissen over de veranderingen die nodig zijn voor de energietransitie.

Woonlastenneutraliteit is het uitgangspunt. Met elkaar bepalen wij de oplossingen hoe wij:

1. energie
kunnen besparen 2. collectieve en lokale energie kan opwekken 3. de huizenop termijn aardgasvrij kunnen verwarmen

Daarbij gaan we ervan uit dat elk huis een eigen aanpak nodig heeft en dat huiseigenaren zelf bepalen wanneer en hoe ze instappen.

Uitgangspunten:
Veelerveen is een dorp met een lage bevolkingsdichtheid en veel vrijstaande woningen. Veel woningen zijn van voor 1950, dit betekent dat deze woningen zonder extra isolatie veel energie (aardgas) verbruiken om de woning te verwarmen.

Duurzame energiebronnen:
De natuurlijke hulpbronnen van Veelerveen zijn relatief beperkt. Energie zou voor Veelerveen het
beste uit zon, wind, water en biomassa kunnen komen: • Zon: toepassing van zonnepanelen op individuele daken als in het veld denkbaar is. Zonnepanelen verdienen zich voor individuele huishoudens vrij snel terug.
• Windenergie ligt Veelerveen minder gunstig dan verder westelijk van noordelijke gebieden. Aan de andere kant van de grens blijken de Duitsers toch ook windenergie te kunnen toepassen. Deze optie zou ook voor Veelerveen niet ondenkbaar kunnen zijn.
Windenergie wekt 2 tot 2,5 maal zoveel op als zonne-energie op basis van hetzelfde vermogen.

• Uit water kan energie worden gewonnen om huizen me te verwarmen. De financiële en technische hindernissen voor deze vormen van energiewinning zijn echter nog zo groot dat deze optie afvalt.
• Bio-energie: Bronnen zijn in de nabijheid aanwezig, bijvoorbeeld hout voor de verwarming van huizen en eventueel grondstoffen voor vergisting als gewassen uit de akkerbouw.

Routes naar een aardgasvrij dorp
Er zijn grofweg drie routes om aardgasvrij te worden:

1. Elektrificatie, doormiddel van elektrische aangedreven systemen zoals een (hybride) warmtepomp verwarm je de woning. De woning moet goed geïsoleerd worden en het elektriciteitsnetwerk moet verzwaard worden.
2. Warmtenet, doormiddel van warmte uit oppervlakte water verwarm je de woning. Maar het aanleggen en onderhouden van een warmtenet is zo kostbaar dat dit financieel niet haalbaar is voor een klein dorp als Veelerveen.
3. Verwarmen door een andere vorm van gas. Hier wordt gedacht aan groengas. Gas van bijvoorbeeld agrarische restproducten levert biogas op, dit biogas wordt opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit (dan mag het pas via het aardgasnetwerk verspreid worden), dit noem je groengas. Op dit moment is het nog niet mogelijk om groengas op een financiële rendabele manier te maken gezien het totale gasverbruik in Veelerveen. Meer onderzoek op korte termijn door de gemeente Westerwolde is noodzakelijk. Het gebruik van biogas, waar meer methaan zit, is wet en regelgeving nog niet mogelijk.
Waterstof wordt ook vaak genoemd. Waterstof wordt nu nog gemaakt van aardgas, duurzame waterstof maakt uit elektriciteit opgewekt door windmolens is bijna niet verkrijgbaar. Het rendement is ook erg laag, ca. 30%. Verwachting is dan ook dat waterstof in de toekomst niet voor woonhuizen gebruikt zal worden.
Voor Veelerveen is de route elektrificatie voor nu het meest passend. Het is wel noodzakelijk dat het elektriciteitsnetwerk door de netbeheerder Enexis verzwaard wordt. Inwoners van Veelerveen kunnen kleine en grote acties doen om energie te besparen. Bij alle initiatieven die ontwikkeld worden, betrekt de werkgroep het dorp en hebben inwoners natuurlijk inspraak.

Welke stappen kunnen huiseigenaren nemen om aardgasvrij te worden?
1. Meten is weten: een energiescan van de woning is duidelijk wat de stand van zaken is met betrekking tot de isolatie van de woning en wat er nog kan worden gedaan om dit te verbeteren.
2. Energieverbruik zoveel mogelijk verkleinen door maximaal te isoleren, duurzame apparaten te gebruiken en het gedrag aan te passen.
3. Het streven is voor woningen met label F van G op te waarderen naar label C en woningen met label E, D, C op te waarderen naar label A van minimaal B. Dit kan worden bereikt door zeer goed te isoleren. Meer energiebesparing is te verkrijgen door te kiezen voor zeer duurzame apparaten wanneer een koelkast van wasmachine vervangen moet worden.
4. Gebruik maken van gratis bronnen om warmte uit te halen via (hybride) warmtepompen. Bij woningen met label C kan het gasverbruik gehalveerd worden door een hybride warmtepomp te plaatsen naast de CV ketel. Bij zeer goed geïsoleerde woningen kan de eigenaar bij vervanging van het CV kiezen voor een warmtepomp welk gebruik maakt van gratis warmte uit de lucht.
5. Individuele opwek van energie op eigen dak 6. Door op daken zonnepanelen te leggen wordt al veel van het eigen elektriciteitsverbruik opgewekt. De hoeveelheid energie die nog niet is opgewekt in een collectief opwek project.
7. Collectieve opwek om de resterend benodigde energie op te wekken (zon, wind, bio)

Betaalbaarheid van het nemen van maatregelen als isoleren en aanpassen van de installatie is een groot punt van aandacht. Een aanvraag voor een rijksbijdrage binnen het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) zal een groot verschil maken bij het nemen van maatregelen en het tempo waarin maatregelen kunnen worden genomen.